Ακούμε διαρκώς από οθόνης και τύπου ότι η συμφωνία της Βεστφαλίας κατέρρευσε, κατέρρευσε τώρα, πριν, μετά. Τί είναι αυτή η συμφωνία και είναι άραγε τόσο σημαντικό θέμα;
Το Νοέμβρη του 1998 (λίγους μήνες πριν από την επιδρομή κατά της Γιουγκοσλαβίας) ο ΓΓ του ΝΑΤΟ Χαβιέ Σολάνα, πρώην αριστεριστής πολιτικός, στην ιστορική ομιλία του στο συμπόσιο για τα 350 χρόνια από την υπογραφή Συνθήκης της Βεστφαλίας (αλλοιώς βεστφαλιανού συστήματος), όρισε και επισήμως τους νέους κανόνες του διεθνούς παιγνίου τερματίζοντας το προηγούμενο διεθνές στάτους κβο.
«Και όμως το Βεστφαλιανό σύστημα είχε τα όριά του. Κατά πρώτον, η αρχή της ανεξαρτησίας ήταν επίσης η βάση για ανταγωνισμούς και όχι κοινότητες κρατών, αποκλεισμοί και όχι ενοποιήσεις. Επιπλέον η ιδέα ενός ισχυρού ανεξάρτητου κράτους αργότερα σκεπάστηκε από εθνικιστική θέρμη που εκφυλίστηκε σε μια καταστροφική πολιτική δύναμη. Η σταθερότητα αυτού του συστήματος μπορούσε να διατηρηθεί μόνο με μεταβαλλόμενες συμμαχίες, εγκάρδιες ή όχι και τόσο εγκάρδιες συνεννοήσεις και μυστικές συμφωνίες.
Στο τέλος-τέλος, ήταν ένα σύστημα που δεν μπορούσε να εγγυηθεί την ειρήνη. Ούτε απέτρεψε τον πόλεμο, όπως τόσο τραγικά μας έδειξε η ιστορία των τελευταίων τριών αιώνων»1.
Για να μην αδικήσουμε κανέναν, αργότερα, και άλλοι αριστεροί πολιτικοί, όπως ο Μπλερ και ο Γιόσκα Φίσσερ, ανακοίνωσαν το τέλος του Βεστφαλιανού συστήματος, αλλά ο Σολάνα ήταν ο πρώτος.
Τέσσερις μήνες μετά, στις 23 Μάρτη 1999 ο ΓΓ του ΝΑΤΟ, Χαβιέ Σολάνα έδινε την εντολή για την έναρξη αεροπορικών βομβαρδισμών στη Γιουγκοσλαβία. Αν και οι στόχοι ήταν, κατά τα λεγόμενα του ΝΑΤΟ, αποκλειστικά στρατιωτικοί, μέσα σε 78 μέρες καταστράφηκε ένα μεγάλο κομμάτι των υποδομών της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας, σχολεία, γέφυρες, αυτοκινητόδρομοι, το κρατικό εργοστάσιο κατασκευής του «Yugo» και ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα. Ο Μιλόσεβιτς δεν έπεσε, όμως, λόγω βομβαρδισμών αλλά λίγο αργότερα, εξ αιτίας μιας υποκινούμενης ψευτο-επανάστασης.
Δεν έχασε καθόλου χρόνο το ΝΑΤΟ να αποκαταστήσει την ειρήνη, εκεί που απέτυχε το Βεστφαλιανό σύστημα.
Η Μετά-Βεστφαλιανή εποχή είχε μόλις ξεκινήσει. Το πρώτο ισχυρό ανεξάρτητο, ομόσπονδο κράτος, η Γιουγκοσλαβία, θα διαλυόταν σε μικρά προτεκτοράτα.
Η συνθήκη της Βεστφαλίας ήταν μια σειρά συμφωνιών, που υπεγράφησαν μέσα στο 1648 ανάμεσα στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, τα Βασίλεια της Γαλλίας, Ισπανίας και Σουηδίας, καθώς και στην Ολλανδική Δημοκρατία τερματίζοντας, αφ’ ενός τον 30ετή πόλεμο μέσα στο έδαφος της υπό διάλυσιν αυτοκρατορίας, όσο και τον 80ετή πόλεμο ανάμεσα στις μεγάλες ναυτικές δυνάμεις της εποχής, την Ισπανία και την Ολλανδία. Και οι δύο πόλεμοι υπήρξαν καταστρεπτικοί, αλλά ο 30ετής, που είχε θρησκευτικό προκάλυμμα, θεωρείται, σύμφωνα με πολλούς ιστορικούς, αξεπέραστος ακόμα και από την Β΄ Παγκόσμια Ανθρωποσφαγή. Όλη η κεντρική Ευρώπη είχε μετατραπεί σε ερείπια.
Η βασική αρχή της Συνθήκης αυτής είναι ότι τα αντιμαχόμενα κράτη αναγνωρίζουν το δικαίωμα αποκλειστικής κυριαρχίας του ηγεμόνα στις εσωτερικές του υποθέσεις και άρα κάθε εξωτερική επέμβαση, πλάγια ή ευθεία δεν είναι ανεκτή. Κατ’ επέκταση, αναγνωρίζεται για πρώτη φορά σε ένα εθνικό κράτος, όσο μικρό και αν είναι, το δικαίωμα ισότητας με το μεγαλύτερο.
Η συμφωνία παραβιάστηκε ουκ ολίγες φορές, όμως υπήρξε η πρωτογενής πηγή τόσο για τους μετέπειτα εξουσιαστικούς πολέμους όσο και για την σύσταση του καταταλαιπωρημένου άγραφου και γραπτού διεθνούς δικαίου.
Οπότε τώρα ξέρουμε!
Δημοσιεύθηκε από Λ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου