Πολιτικά όντα ή αντιπολιτικοί αγώνες;

Ουκ ολίγες φορές μιλήσαμε –και θα συνεχίζουμε να μιλάμε– ενάντια στην πολιτική, που αποτελεί την τέχνη της εξαπάτησης, της συναλλαγής και την κύρια έκφραση του, εκ βάθρων, αντί-ανθρώπινου πολιτισμού. Ωστόσο, μένουν πάντοτε αδιερεύνητες πτυχές του θέματος, που μας κάνουν να επανέλθουμε, για να τις διευκρινίσουμε.

Εθνική θησαυροθηρία ή κριτική αρχαιολογία;

Οι αρχαιολογικές ειδήσεις σπάνια γίνονται πρωτοσέλιδα ή κύρια θέματα σε εφημερίδες, τηλεοπτικά δελτία και ιστότοπους, και μάλιστα για βδομάδες. Ακόμα και στην Ελλάδα, όπου η αρχαιολογία είναι κατεξοχήν εθνική επιστήμη και η (εθνικοποιημένη) αρχαιότητα, εδώ και αιώνες, συμβάλλει καθοριστικά στη συγκρότηση του συλλογικού φαντασιακού, κάτι τέτοιο είναι σχετικά σπάνιο. Η δημοσιότητα που έχουν πάρει οι πρόσφατες ανασκαφές στην Αμφίπολη των Σερρών, λοιπόν, με αφορμή το σημαντικό εύρημα, συνιστά φαινόμενο που απαιτεί παραπέρα διερεύνηση. Οι μελλοντικοί αρχαιολόγοι, ανθρωπολόγοι και ιστορικοί θα έχουν πολλή δουλειά αναλύοντας τον όγκο του δημοσιογραφικού υλικού που συσσωρεύεται καθημερινά, όμως οι πρώτες σκέψεις παραπέμπουν σε φαινόμενα γνωστά στην έρευνα. Φαινόμενα που σχετίζονται, από τη μία, με τις πολιτικές διαστάσεις της Αρχαιολογίας ανά τον κόσμο και, από την άλλη, με βαθιά εδραιωμένες αντιλήψεις για το παρελθόν, τους θεωρούμενους ως προγόνους, αλλά και τη γη και το έδαφος, την υλικότητα και την ίδια τη διαδικασία της ανασκαφής.

Μπορεί η ινδιάνικη κοινοτική συμβίωση να εμπλουτίσει την αναρχική θεώρηση;

Είναι σίγουρα λογικό πως η συστηματική ενασχόληση μας με τον βίο και τα πεπραγμένα των ινδιάνικων φυλών γεννά σε ένα μέρος των αναγνωστών πλήθος ερωτημάτων. Γιατί, τέλος πάντων, μια αναρχική ομάδα «σπαταλά» χρόνο στη μελέτη και ανάδειξη τέτοιων ζητημάτων; Μας προτείνουν μήπως να ζήσουμε σαν ινδιάνοι; Μήπως τελικά εξιδανικεύονται πράγματα και καταστάσεις, στο όποιο προχώρημα της αναρχικής θεώρησης; Είναι εύλογο να γεννούνται αγαθοπροαίρετες απορίες σχετικά με το εν λόγω ζήτημα. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά.

Αρκεί το οικονομικό συμφέρον ως πολιτικό κίνητρο;

Η ανατομία του καπιταλισμού συχνά οδήγησε σε παρανοήσεις για το πού ακριβώς βρίσκεται αυτό που σχηματικά θα ονομάζαμε κέντρο βάρους του. Συχνά, αναφέρεται ότι ο καπιταλισμός ή καλύτερα ο δυτικός πολιτισμός, για να μιλήσουμε πιο συνολικά, δρα και πορεύεται, έχοντας ως κέντρο το συμφέρον του, που είναι καθαρά οικονομικό. Φαινομενικά αντίθετη, η μαρξιστική οικονομική ανάλυση μίλησε ενδελεχώς (και) για την σχέση κράτους-κοινωνίας-υλικών αναγκών-μέσων παραγωγής, ως βάση για την ερμηνεία του κόσμου και την εφαρμογή μιας ορθολογικής-«απελευθερωτικής» πολιτικής. Θεώρησε ότι το βασικό κύτταρο που κινητοποιεί τα πάντα (;) είναι η βελτίωση της τεχνολογίας-παραγωγής (πιο εξελιγμένα παραγωγικά μέσα, λιγότερες απαιτούμενες εργατοώρες, περισσότερος «ελεύθερος» χρόνος∙ φευ!), για την βέλτιστη (λέμε τώρα) κάλυψη των υλικών αναγκών. Καμμία, βεβαίως, πρόθεση να αναπαράγουμε κόκκινα μυθεύματα του προπερασμένου αιώνα. Όποιος επιθυμεί να βαυκαλίζεται με την ανάγνωσί των, του ευχόμαστε απλώς περαστικά. Ας δούμε, όμως, αν το άνωθι μαρξιστικό μοτίβο, όπως και το παρόμοιας ουσίας καπιταλιστικό, αντανακλά ή όχι το πολύπλοκο των πολιτικών σχέσεων εξουσίας.

Τραμπάλες, τσουλήθρες και πανοπτικός έλεγχος

Η συνήθεια είναι κακό πράγμα, λέει μια κοινότυπη φράση, αλλά αφήνει απ’ έξω το γεγονός ότι η συνήθεια είναι, εν δυνάμει, και προαγωγός κάθε εξουσίας. Μέσα απ’ αυτήν μπορεί, η εξουσία, να επιβάλει ό,τι πιο παράλογο και καταπιεστικό, μαθαίνοντας σε κάθε σκλάβο εν αρχή να συνηθίζει και εν συνεχεία να διαιωνίζει τις συνήθειές του και να εκπαιδεύει τα παιδιά του ομοίως. Κι ο δήμος Αθηναίων ακολουθεί ακριβώς αυτή την τακτική∙ τη συνήθεια, που επιβάλλει το «ορθό», το «αναγκαίο», το «αναντικατάστατο». Τι διαφορετικό άλλωστε θα μπορούσε να πράττει μια μπάμπουσκα του ανθρωποφάγου κρατισμού;

Το έθνος του κράτους και το έθνος της κοινωνίας

ΑΡΘΡΟ Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΟΝΤΟΓΙΩΡΓΗ καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

Οι χρήσεις της έννοιας έθνος, αλλά και συναφών πολιτικών εννοιών, από τη νεοτερικότητα, έχει αποκτήσει στις ημέρες μας μια βαθιά ιδεολογική χροιά με άκρως συντηρητική προσημείωση που διέρχεται το σύνολο των πολιτικών δυνάμεων. Στο πλαίσιο αυτό, το ενδιαφέρον για τη γνωσιολογία των εννοιών βαίνει μειούμενο, με αποτέλεσμα ειδικοί και ίσως έγκυροι επί ενός γνωστικού αντικειμένου να εκτίθενται, πολυπραγμοσύνης ένεκεν, ως «ξερόλες».

Αθήνα Ξελογιάστρα

Ο Αύγουστος στην Αθήνα πάντα είναι μελαγχολικός .. πίσω στο αστικό περιβάλλον μένουν συνήθως οι χωρισμένοι, οι άφραγκοι και οι μοναχικοί.  Δεν αποκλείεται βέβαια οι τελευταίοι  ν’ ανήκουν και στις άλλες δυο κατηγορίες. Τ’ αμάξια μένουν πεισματικά παρκαρισμένα και οι σκύλοι περιδιαβαίνουν τα τετράγωνα σαν μπεκρήδες τα ξημερώματα...χμμμ... τους μοιάζουν θα έλεγε κανεις ! Εκεί που έχεις καθίσει ήρεμα κι ωραία έρχονται και σου γαυγίζουν χωρίς λόγο... Εγώ ξέρω όμως ... είναι που χάδι ανθρώπινο δεν  έχει βρεθεί να τα μαζέψει και βγάζουν τον θυμό τους κάπου αλλού... Σαν τους μεθυσμένους δεν είπαμε ; που μονολογουν και βριζουν στο βάδισμά τους κάτι μαύρα μάτια που τους θυμίζουνε κάποια αγάπη τους παλιά,  που λεν κι οι λαϊκοί...Ας είναι! Συνηθισμένο το τομάρι μας και συνήθως τέτοια εποχή  θ’ ακούσεις μουσικές στα θερινά μπαλκόνια της Αθήνας , θα βλέπεις μόνους να πίνουν το καφέ τους ή ν’ αλκοολίζουν τις σκέψεις τους τα βράδια που απλώνεται περισσότερη ησυχία. Το χαλασμένο φως της ΔΕΗ  να τρεμοπαίζει και να μοιάζει με την ετοιμόρροπη  ψυχολογία τους. Ένα στημένο παιχνίδι ρώσικης ρουλέτας που ενω γυρίζει ο μύλος κάποια στιγμή θα το ακούσεις και το μπαμ ! Σίγουρα πράγματα...το έχω δει να συμβαίνει αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία !

Κενές υπάρξεις

Πόσο κενές, τυφλές, και άνευ περιεχομένου μπορεί να είναι οι περισσότερες ανθρώπινες υπάρξεις, μη μπορώντας να παρατηρήσουν πως η τάξη δημιουργείται και διαμορφώνεται από το χάος και το τυχαίο για να ανανεωθεί μέσα από την καταστροφή της, δημιουργώντας συνεχώς νέες πραγματικότητες; Όσοι ζουν με το κεφάλι ψηλά, ατενίζοντας τον ουρανό σε όλες τις εκφάνσεις του (έναστρος, συννεφιασμένος, καθαρός κλπ), ή τον θαλάσσιο ορίζοντα, μπορούν να το κατανοήσουν, αλλά οι περισσότεροι βαδίζουν με το κεφάλι σκυφτό σαν ποντίκια που αναζητούν μια βαθιά τρύπα να θαφτούν.

“ΔΕΝ ΣΕ ΣΥΜΠΟΝΩ, ΠΤΩΜΑ”

Ένας σύντροφος στον πειθαρχικό λόχο, το “Biribi” του τίτλου του αριστουργήματος του Νταριέν, πεθαίνει σε ένα νοσοκομείο, και θάβεται σε δύο καφάσια καρφωμένα μαζί. Ο αφηγητής, Φρουασάρ, δίνει διέξοδο σε μια κραυγή οργής  του Γαλλικού αναρχισμού τους τέλους του δέκατου ένατου αιώνα.

Πρόσεχε τι εύχεσαι!

Στις χίλιες και μια νύχτες με τα χίλια ένα παραμύθια (και κάτι παραπάνω) συχνά εμφανίζεται το τζίνι που βγαίνει μέσα απ’ το μπουκάλι και σου ζητά να κάνεις ευχές. Τότε, θα πρέπει να προσέχεις τι να ευχηθείς και με ποιον τρόπο, για να μη σε παγιδεύσει κι η ευχή στραφεί εναντίον σου. Πόσο μάλλον, όταν έχεις να κάνεις με το κράτος ή –ακόμη χειρότερα– με έναν συνασπισμό αυτών. Δεν αρκεί μόνο να ευχηθείς το κλείσιμο μιας φυλακής∙ χρειάζεται να προνοήσεις να σκεφτείς ταυτόχρονα και τι θ’ ανοίξει στη θέση της.

Budour Hassan: «Δε νομίζω ότι αναρχισμός και εθνική απελευθέρωση έρχονται σε αντίθεση»

Σχεδόν τρεις βδομάδες μετά την έναρξη άλλης μιας δολοφονικής επιχείρησης του ισραηλινού στρατού εναντίον της πολύπαθης Λωρίδας της Γάζας, συνομιλούμε με την Budour Hassan, Παλαιστίνια αναρχική, μπλόγκερ, ανεξάρτητη δημοσιογράφο και φοιτήτρια της Νομικής, η οποία ζει στην Ιερουσαλήμ.

Η δημιουργία υπό διωγμόν

Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα ομιλίας που εκφώνησε ο Τσβετάν Τοντορόφ τον Ιούλιο του 2013 στο Μιλάνο, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του πολιτιστικού φεστιβάλ Milanesiana.

Από τον Θανάση Γιαλκέτση

Εκείνο το σκοτάδι ανάμεσα

Ἀγγελικὸ καὶ μαῦρο, φῶς,

γέλιο τῶν κυμάτων στὶς δημοσιὲς τοῦ πόντου,

δακρυσμένο γέλιο,

σὲ βλέπει ὁ γέροντας ἱκέτης

πηγαίνοντας νὰ δρασκελίσει τὶς ἀόρατες πλάκες

καθρεφτισμένο στὸ αἷμα του

ποὺ γέννησε τὸν Ἐτεοκλῆ καὶ τὸν Πολυνείκη.

Ἀγγελικὴ καὶ μαύρη, μέρα-

Γιώργος Σεφέρης, Κίχλη

Η Πόλη της Νύχτας

Η Πόλη της Νύχτας δεν πληρώνει φόρους, καθότι εκεί δεν παρέχεται καμιά κοινωφελής υπηρεσία. Οι λάμπες του νέον είναι σβηστές κι οι θόλοι μαυρισμένοι απ’ την κάπνα, δεκαετίες ολόκληρες ανάβουν φωτιές εκεί μέσα, για να μαγειρέψουν. Στη μαυρίλα που επικρατεί στο καταμεσήμερο μέσα στην Πόλη της Νύχτας ποιος θα κάτσει να προσέξει μερικές ντουζίνες από τρελαμένα πιτσιρίκια, που έχουν χαθεί μέσα στα σιδερένια δοκάρια της οροφής;
William Gibson, Ο μνημονικός Τζόνυ

Η ΝΥΧΤΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΠΗΤ ΣΤΗ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ: Η ΓΚΟΘΑΜ ΤΟΥ ΤΖΑΚ ΚΕΡΟΥΑΚ

“Ίσως και να το διασκεδάζει, τη μεγαλύτερη πόλη που είδε ποτέ ο άνθρωπος.”

Η Νέα Υόρκη είναι αναμφισβήτητα μία από τις μεγαλύτερες λογοτεχνικές μούσες της σύγχρονης ιστορίας — ο Φρανκ O’ Χάρα εξυμνούσε τα βρώμικα δρομάκια της, ο Γκάι Ταλιζ θαύμαζε την κοινωνική τάξη των γατών της, και αμέτρητοι δοκιμιογράφοι διοχέτευαν τη δόξα του Σέντραλ Παρκ. Μεταξύ των πολλών θαυμαστών της Γκόθαμ ήταν και ο Τζακ Κέρουακ — παθιασμένος έφηβος χρονικογράφος, συμβουλεύων κατά της κοινής γνώμης, σοφός της λογοτεχνίας και της ζωής. Το κεφάλαιο με τίτλο “Σκηνές απ’ τη Νέα Υόρκη” από το κόσμημα του ’60 του Κέρουακ Μοναχικός Ταξιδιώτης — ένα είδος αφηγηματικής συναισθηματικής χαρτογραφίας του Μανχάταν, υφασμένης με συναρπαστικά σχέδια της ζωηρής ζωής της Γκόθαμ και καστ χαρακτήρων όπως αυτό καταγράφεται στα ταξιδιωτικά περιοδικά του Κέρουακ, γραμμένα στο χαρακτηριστικό του ύφος της αυθόρμητης πρόζας, συμπληρωμένο με τη διάσημη περιφρόνησή του για τις αποστρόφους.