ΜΙΧΑΗΛ ΜΠΑΚΟΥΝΙΝ: Ο γνωστός-άγνωστος της αναρχικής επανάστασης

Τρεις από τις πιο ξεχωριστές επαναστατικές μορφές του 19ου αιώνα είναι ο Mazzini (1808-1872), ο Proudhon (1809-1865) και ο Bakunin (1814-1876). Και οι τρεις ήταν ουσιαστικά «άνθρωποι της επανάστασης του 1848». Οι τρεις τους ήταν όμοιοι ως προς την αεικίνητη τόλμη και την ευγενή φιλοδοξία. Αλλά, ο Ιταλός ήταν ο εκλεπτυσμένος και παθιασμένος ιδεαλιστής, ο Γάλλος ο απτόητος φιλόσοφος και ο Ρώσος το εύρωστο άτομο της συνεχούς δράσης, «το θαλασσοπούλι των καταιγίδων» ή «ο καλόγερος της εκκλησίας της επανάστασης», όπως τον χαρακτήρισε το 1852 ο ρώσος επαναστάτης Alexander Hertzen.

Πολιτικώς άδοξα, αλλ’ ουχί παράδοξα

Έχει γραφτεί πολλές φορές. Έχει αναφερθεί και έχει τονιστεί σε πάρα πολλές συζητήσεις: Η πολιτική είναι ένα διαφθορείο ανθρώπων, όπου οι ιδέες χάνουν την σημασία τους. Είναι ένας τρόπος για να χάνεται η υπαρκτή ή ψευδεπίγραφη αξιοπιστία ατόμων, ομάδων και κοινωνικών κατηγοριών. Όποιος ασκεί πολιτική σύντομα θα κατρακυλήσει στα έσχατα σημεία ενός κατήφορου όπου ενυπάρχει δυσώδης βόρβορος. Όποιος ανέχεται την πολιτική πολύ σύντομα θα ταυτιστεί με την δυσωδία. Θα ανέχεται τα ψέμματα, την εξαπάτηση, την κοροϊδία…

Ενάντια και πέρα απ’ τη ρητορική του (αντι)bullying

Τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να κάνει την εμφάνισή της στην ελληνική πραγματικότητα μια τάση θεραπευτικοποίησης της εκπαίδευσης, η οποία αντανακλά ευρύτερες δυτικές τάσεις και θεσμοθετημένες κρατικές πολιτικές. Ορισμένα στοιχεία της είναι η εισαγωγή κοινωνικών λειτουργών και ψυχολόγων στα σχολεία ως μέρος των προγραμμάτων απασχόλησης ανέργων, η εμφάνιση σεμιναρίων, ομιλιών και διαλέξεων σε καθηγητές και δασκάλους για τη σημασία της διαχείρισης και της έκφρασης των συναισθημάτων, και γενικότερα μια έμφαση στη ‘ψυχική/συναισθηματική υγεία’ και ‘ευεξία’ των παιδιών. Οι μαθητές που θα μπουν στο σχολείο τα επόμενα χρόνια θα έρθουν σε επαφή με ένα πολύ διαφορετικό σώμα θεσμικών λογικών και πρακτικών από εκείνο που συναντούσαν μέχρι πρότινος. Οι αντιλήψεις περί «παιδιού» ή «μαθητή» παίρνουν σταδιακά μια πολύ πιο θεραπευτική και ψυχολογική τροχιά, οι επιπτώσεις της οποίας δεν έχουν γίνει ακόμα πλήρως αντιληπτές.[1]

Η «πτώχευση» του 1893 και ο πλούτος των «κοινωνιών μοιράσματος»

Στην καπιταλιστική αμερική, λέγεται ότι, δεν σε ρωτάνε τι δουλειά κάνεις αλλά πόσα παίρνεις. Η ζωή των κατοίκων σε μεγάλο βαθμό περιστρέφεται γύρω από το χρήμα και οι αναφορές στην οικονομία είναι πάμπολλες. Αργήσαμε αλλά εν τέλει, η ελλάδα έγινε αμερική, οι οικονομικοί όροι μπήκαν στο καθημερινό λεξιλόγιο σε επίπεδο πανεπιστημιακό. Ας όψονται αι βουλαί των αρχόντων…

Κυβέρνηση Σωτηρίας: Ο βασιλιάς είναι γυμνός, ας σώσει καλύτερα τον εαυτό του…

«Ψευδείς αφηγήσεις έχουν ξεσηκώσει τα πλήθη. Οι ψευδείς ειδήσεις με τις πολλαπλές μορφές τους –αφελείς φήμες, οργανωμένα ψεύδη, μύθοι– γεμίζουν τον βίο της ανθρωπότητας. Πώς γεννιούνται; Από ποια στοιχεία αντλούν την υπόστασή τους; Πώς διαδίδονται και γιγαντώνονται καθώς μεταδίδονται στόμα με στόμα ή από γραπτό σε γραπτό; Δεν υπάρχει άλλο ερώτημα που ν’ αξίζει τόσο να παθιαστεί μαζί του ο άνθρωπος που αρέσκεται να σκέπτεται την ιστορία».

Marc Bloch, Ψευδείς ειδήσεις σε καιρό πολέμου, Σκέψεις ενός ιστορικού

Αποποίηση ευθυνών

Σκέφτεται κανείς ότι η σκλαβιά είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση; Λέμε για την ελευθερία, αλλά καμιά φορά ξεχνάμε πώς είναι να είσαι σκλαβωμένος. Το να αναθέτεις σε κάποιον άλλον να αποφασίζει τι θα κάνεις, είναι για πολλούς μεγάλη παρηγοριά∙ τους απαλλάσσει απ’ την προσωπική ευθύνη να διαλέξουν. Έχει ποτίσει τα κόκκαλά τους η σκέψη ότι αιτία της ύπαρξής μας είναι να χανόμαστε στο πλήθος, να μην παίρνουμε συνειδητές αποφάσεις. Τρομάζουν με τη δύναμη, αλλά τους ελκύει κιόλας.

ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ ΣΤΟΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΧΩΡΟ

Μετά την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας η θρησκεία γενικότερα (και η χριστιανική ορθοδοξία ειδικότερα) παρέμειναν ο μοναδικός παράγοντας που συνέδεε με το παρελθόν τη νέα διαμορφούμενη πολιτική κατάσταση στον βαλκανικό χώρο. Η θρησκεία μεταβάλλεται σε «εθνική ταυτότητα» που αντιδιαστέλλεται με τις άλλες γειτονικές θρησκείες, αποτελεί τη βάση για τη δημιουργία των εθνών-κρατών και την καλλιέργεια του μίσους μεταξύ των ανθρώπων (με τη διάχυση εθνικιστικών ιδεολογημάτων). Αυτή η κατάληξη είναι αποτέλεσμα της ίδιας της στάσης των χωρικών. Είναι αυτοί, που από τη μία με τις εξεγέρσεις τους «ταρακουνούν» την οθωμανική εξουσία (χαρακτηριστικά παραδείγματα η εξέγερση της Ερζεγοβίνης το 1875 που προκαλείται από την κακή σοδειά και την κατοπινή κακομεταχείριση των αγροτών από τους στρατιώτες που συνοδεύουν τους φοροεισπράκτορες και η αγροτική εξέγερση του 1907 στη Ρουμανία, εναντίον των Εβραίων εμπόρων που μισθώνουν γαιοκτησίες στη Μολδαβία, ενώ οι ντόπιοι κολλήγοι έχουν φτάσει στην εξαθλίωση, που καταστέλλεται με τη βοήθεια του ρουμανικού στρατού και στοιχίζει τη ζωή σε έντεκα χιλιάδες ανθρώπους). Από την άλλη, όμως, «γαντζωμένοι» στην εκκλησία δημιουργούν εκείνες τις προϋποθέσεις για τον χωρισμό των «Βαλκανίων» με «εθνοτικά» κριτήρια. Βέβαια, αυτή η προσήλωση οφείλεται, ως ενός σημείου, στο ρόλο της θρησκείας κατά την οθωμανική κυριαρχία, και πως από αυτή εξαρτάται η ζωή αυτών των ανθρώπων. Το γιατί, ακολουθεί παρακάτω…

Η αφύπνιση της πεταλούδας

Μια φορά, εγώ, ο Τσουάνγκ Τσου ονειρεύτηκα πως ήμουν μια πεταλούδα και πετούσα δώθε κείθε· από κάθε άποψη ένιωθα ότι ήμουν πεταλούδα. Ένιωθα κι ακολουθούσα μονάχα τις πεταλουδίσιες μου επιθυμίες και δεν είχα συνείδηση της ανθρώπινής μου ταυτότητας. Ξαφνικά, ξύπνησα και ανακάλυψα ότι ήμουν πλαγιασμένος— ξανά ο ίδιος μου ο εαυτός!
Τώρα, δεν ξέρω αν ήμουν τότε ένας άνθρωπος που ονειρευόμουν ότι ήμουν πεταλούδα ή είμαι τώρα μια πεταλούδα που ονειρεύεται ότι είμαι άνθρωπος. Ανάμεσα σ’ έναν άνθρωπο και μια πεταλούδα υπάρχει ένα χώρισμα. Η μετάβαση μέσα από το χώρισμα αυτό, ονομάζεται «μετεμψύχωση».
Chuang Tzu, Ταοϊσμός