Προφορικοί θησαυροί των Ίνουιτ

Ίνουιτ σημαίνει απλώς άνθρωπος∙ τίποτε περισσότερο και τίποτε λιγότερο. Και είναι Ίνουιτ κι όχι Εσκιμώοι∙ τη λέξη δηλαδή που σημαίνει τους ωμοφάγους και την οποία επέλεξε ο δυτικός εισβολέας για να τους την αποδώσει, επισυνάπτοντας ταυτόχρονα κι έναν ρόλο στο δίπολο πολιτισμένος-απολίτιστος. Οι ερευνητές της κουλτούρας των Ίνουιτ, συμπληρώνοντας τις σχέσεις κατάκτησης, που άνοιξαν μαζί τους οι οικονομικοί και άλλοι επιδρομείς, τους κατηγοριοποίησαν, τους κατέγραψαν και τους μετέφεραν στη μεγάλη θεατρική σκηνή, που έφτιαξαν οι δυτικοί επιστήμονες για τον κόσμο.

Στην ίδια πόλη υπό βροχή-Paco Ignacio Taibo II

Ίσως η προσωπική πόλη του καθενός να έχει ομοιότητες με τις άλλες. Η αθλιότητα, η ανεργία, η αδιαντροπιά της εξουσίας που ψεύδεται ηλεκτρονικά, η τιμή της βενζίνης, το μαύρο σύννεφο που ταξιδεύει από βορειοδυτικά προς νοτιοδυτικά, η κακοκεφιά των γειτόνων του πέμπτου, η στάνταρ γεύση των χάμπουργκερ στα φαστφουντάδικα, η ακαριαία αντίδραση της καθαρίστριας όταν μια λάμπα κινείται απρόβλεπτα και αναγγέλλει το σεισμό. Όλα αυτά όμως είναι διακόσμηση.

Ο παιδικός κόσμος που μας καθρεφτίζει

Όταν διασχίζετε το δρόμο πρέπει να προσέχετε πολύ, εξηγούσε σε μια ομάδα μαθητών ο Κολομβιανός εκπαιδευτικός Γκουστάβο Γουίλτσες.
-Ακόμα κι αν το φανάρι είναι πράσινο, ποτέ να μην περνάτε το δρόμο, χωρίς να κοιτάξετε πρώτα δεξιά αριστερά.

Ο Γουίλτσες διηγήθηκε στα παιδιά ότι κάποτε τον είχε χτυπήσει ένα αυτοκίνητο και τον είχε αφήσει πεσμένο μέσα στη μέση του δρόμου. Ξαναζώντας την τραγωδία που παραλίγο να του στοιχίσει τη ζωή, ο Γουίλτσες σκυθρώπιασε. Τα παιδιά όμως άρχισαν τις ερωτήσεις:

-Τι μάρκα ήταν το αυτοκίνητο, κύριε; Είχε κλιματισμό; Είχε ηλεκτρική ανοιγόμενη σκεπή; Είχε φανούς ομίχλης; Πόσους κυλίνδρους είχε ο κινητήρας του;

Εντουάρντο Γκαλεάνο, Παιδικός κόσμος (απ’ το Ένας κόσμος ανάποδα)

Ακρωτηριασμός και πολιτισμική βία

Τον περασμένο Νοέμβριο, ένα δημοσίευμα στην Καθημερινή με τίτλο «Νέα έρις περί περιτομής και ακροβυστίας» μας κέντρισε το ενδιαφέρον. Αναφερόταν σε πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα δικαιώματα των παιδιών ως προς την σωματική τους ακεραιότητα. Στο κείμενο του  Σταύρου Ζουμπουλάκη, αναπτυσσόταν η ιστορικότητα της χρήσης της περιτομής για θρησκευτικούς λόγους και ο προβληματισμός που έχει επιφέρει της απόφασης, κυρίως στο κράτος του Ισραήλ και στους πιστούς του Ιουδαϊσμού.

Μισέλ Φουκό «Τι με συνδέει με τον Μαρξ»

Στις 25 Ιουνίου 2014 συμπληρώνονται ακριβώς τριάντα χρόνια από τον θάνατο του Γάλλου φιλοσόφου Μισέλ Φουκό (1926-1984). Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα μιας συνέντευξης που έδωσε ο Μισέλ Φουκό στους μελετητές του έργου του, Κόλιν Γκόρντον και Πολ Πάτον, τον Απρίλιο του 1978. Η συνέντευξη αυτή παρέμενε επί μακρόν ανέκδοτη και δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 2012, στην περιοδική επιθεώρηση «Cités», με τίτλο «Considérations sur le marxisme, la phenoménologie et la pouvoir».

Οι συμπληγάδες της «ευρωπαϊκής προοπτικής»: σύγχρονες έννοιες με ρίζες στο παρελθόν

Ξεκλειδώνοντας κάποιες έννοιες και διερευνώντας την εποχή και τα ιστορικά συμφραζόμενα που τις γέννησαν, είναι πιο εύκολο να αντιληφθούμε τις ιδέες που αποτελούν το σύνθετο παρόν του εξουσιαστικού εφιάλτη που μας έχει κατακλείσει. Το κείμενο αποτελεί μια προσπάθεια, με σύντομο και όσο το δυνατόν απλό τρόπο, να αφαιρέσει τη μεταφυσική χροιά που απέκτησαν πολλές έννοιες, οι οποίες, ενώ σήμερα χρησιμοποιούνται κατά κόρον, δεν γίνονται αντιληπτές στην πληρότητά τους και συχνά παραποιούνται τεχνηέντως.

Βρέθηκε το φάρμακο που… «θεραπεύει» τα παιδιά απ’ τα όνειρά τους;

Περίπου τον ίδιο καιρό, παιδιά χωρίς κυβερνήτες και χωρίς οδηγούς, απ’ όλες τις πόλεις και τα χωριά όλων των περιοχών, έτρεχαν προς υπερπόντιους τόπους με ακόρεστα βήματα και όταν τα ρωτούσαν πού έτρεχαν, απαντούσαν: «Προς την Ιερουσαλήμ, ν’ αναζητήσουμε τους Άγιους Τόπους…» Μέχρι να φτάσουν εκεί, το τι θα γίνονταν ήταν άγνωστο. Αλλά πάρα πολλά πάλι έρχονταν, που όταν τα ρωτούσαν την αιτία της πορείας, έλεγαν ότι δεν ήξεραν.
Marcel Schwob, Η σταυροφορία των παιδιών

Γλωσσικά έρματα[1] της εξουσίας

Και φτάνοντας στο σπίτι του, ο Νικολάι Ιβάνοβιτς είπε στη γυναίκα του: «Μην ανησυχήσεις, Γιεκατερίνα Πέτροβνα· µην τροµάξεις. Απλά, δεν υπάρχει ισορροπία στον κόσµο. Ένα-ενάµισι κιλό λάθος έγινε σ’ ολόκληρο το σύµπαν, αλλά είναι πραγματικά εντυπωσιακό, Γιεκατερίνα Πέτροβνα, πέρα για πέρα εντυπωσιακό!»
Αυτό ήταν όλο.
Daniil Kharms, Περί Ισορροπίας.

Ου τρόπος

Τροπισμός (όρος της βιολογίας): Κίνηση προσανατολισμού ή αύξησης ενός ακίνητου οργανισμού ή τμήματός του, ως αντίδραση σε ένα προσανατολισμένο εξωτερικό ερέθισμα. Όταν η κίνηση κατευθύνεται προς το ερέθισμα ονομάζεται θετικός, ενώ όταν έχει αντίθετη κατεύθυνση προς το ερέθισμα αποκαλείται αρνητικός. Ο τροπισμός αναφέρεται κυρίως στο φαινόμενο κατά το οποίο τα φυτά και τα όργανά τους τρέπονται προς μία κατεύθυνση υπό την επίδραση εξωτερικού ερεθίσματος.

Φαλλός και σταυρός

Ο Φρόιντ είχε στη βιβλιοθήκη του ένα βιβλίο που το είχε μελετήσει εξονυχιστικά. Είχε τίτλο: «Η λατρεία του Πριάπου και η σχέση της με τον μυστικισμό των αρχαίων θρησκειών» (1786). Ο συγγραφέας του, Ρίτσαρντ Πέιν Νάιτ, υποστήριζε πως ο φαλλός είναι η απαρχή της κάθε μυθολογίας, είναι η ουσία της κάθε θεολογίας και φτάνει στην καρδιά του χριστιανισμού. Η πρωτόγονη λατρεία του φαλλού πέρασε σαν σύμβολο σε όλες της θρησκείες. Ο Πρίαπος για τον Νάιτ είχε μια κρυμμένη σημασία. Ο μικρός ιθυφαλλικός θεός ήταν στην πραγματικότητα ένα φυσικό σύμβολο μιας πολύ φιλοσοφημένης θρησκείας. Αυτή η θεώρηση του φαλλού οδήγησε τον Φρόιντ (φυσικά μαζί με άλλες μελέτες) στην ψυχαναλυτική θεωρία του φαλλού. Και από κει και πέρα τη σκυτάλη παίρνει ο Ζακ Λακάν για να καταστήσει τον φαλλό κεντρικό σημείο της θεωρίας του, δικαιώνοντας και επιβεβαιώνοντας τον Φρόιντ.

Η διάκριση των μη κρατικών και των κρατικών οντοτήτων σύμφωνα με τον Elman Service

Μερικές διευκρινιστικές παρατηρήσεις:

Ο Elman Service έκανε ανθρωπολογικές έρευνες στους Ινδιάνους της Λατινικής Αμερικής, αναπτύσσοντας παράλληλα τη θεωρία του για την πολιτισμική εξέλιξη, μελετώντας την Παραγουάη και την κουλτούρα των Λατινοαμερικάνων και των κατοίκων της Καραϊβικής. Οι μελέτες αυτές οδήγησαν στις θεωρίες του για τα κοινωνικά συστήματα και την άνοδο του κράτους ως συστήματος πολιτικής οργάνωσης.

Hannah Arendt: Η κοινοτοπία του κακού

Του  Άλκη Γούναρη

Πώς η αντισυμβατική σκέψη της και η τόλμη της να δει «καθαρά» καταφέρνει να δυσαρεστήσει τους πάντες, και πώς δυσαρεστώντας τους πάντες, καταφέρνει να θεωρείται ως μία από τις σημαντικότερες μορφές της πολιτικής φιλοσοφίας του 20ού αιώνα;

Οι μηχανές στην υπηρεσία της εξουσίας: ο Αρχιμήδης ως η μηχανή του πολέμου

Από τα θεωρητικά του έργα, που περιγράφουν τις εφευρέσεις του, ελάχιστα σώζονται. Τις περισσότερες κατασκευές του τις γνωρίζουμε από ανακατασκευές μεταγενέστερων εφευρετών. Ξέρουμε ότι και ο DaVinci είχε στα χέρια του κάποιο απ’ τα πρωτότυπα έργα του Αρχιμήδη ή τουλάχιστον μια απ’ τις αρχικές εκδόσεις, κάνοντας ανακατασκευές μηχανών του: το ατμοπολυβόλο και το οδόμετρο. Εκτός απ’ τον DaVinci, ήταν πολλοί εκείνοι που προσπάθησαν να ανακατασκευάσουν τις μηχανές του και συνεχίζουν ακόμη και σήμερα. Οι σημαντικότερες γνωστές εφευρέσεις του Αρχιμήδη ήταν τα εμπρηστικά κάτοπτρα, οι υδραυλικοί του μηχανισμοί (ατέρμων κοχλίας, υδραυλικό ρολόι), οι μηχανισμοί με γρανάζια (οδόμετρο, πλανητάριο ή ουράνια σφαίρα) και οι μηχανισμοί έλξης και ανύψωσης βαρών (γερανοί, πολεμικές μηχανές).

Ζήσε τη δική σου ζωή – Emile Armand

-Γιατί παρατάς τις ανοιχτές λεωφόρους γι αυτό το στενό και κακοφτιαγμένο δρομάκι; Ξέρεις στ αλήθεια, κοριτσάκι, που πηγαίνεις; Μπορείς κάλλιστα να βρεθείς σε μια απρόσμενη άβυσσο. Κανείς, ούτε καν οι εγκληματίες, δεν τολμούν να κατεβούν σ’ αυτή. Μείνε στον φαρδύ, άνετο δρόμο που παίρνει όλος ο κόσμος, γιατί όχι; Μείνε στο γνωστό και χιλιοπερπατημένο μονοπάτι με τις πινακίδες του και τα σήματά του. Είναι τόσο βολικό κι ευχάριστο να πηγαίνεις πάνω κάτω σ αυτό!

Συζητώντας με τον Andre Vltchek, έναν αντικονφορμιστή δημοσιογράφο

Πολυτάλαντος, παθιασμένος, αθυροστόμος, προκλητικός: μερικά μόνο από τα επίθετα που περιγράφουν τον συγγραφέα, κινηματογραφιστή κι ερευνητικό δημοσιογράφο Andre Vltchek. Διαπνεόμενος από έντονο αντιδυτικισμό και θαυμαστής των Νόαμ Τσόμσκυ και Τζον Πίλτζερ, δε διστάζει να διατυπώνει τις συχνά αμφιλεγόμενες απόψεις του με τρόπο αφοριστικό, όχι όμως κι ατεκμηρίωτο Έχοντας στο ενεργητικό του την κάλυψη πολέμων και συγκρούσεων σε δεκάδες χώρες ανά τον κόσμο, ο Andre Vltchek σήμερα ζει κι εργάζεται στην Ανατολική Ασία και την Αφρική. Συζητάμε μαζί του για την κρίση στην Ουκρανία και το ρόλο των δυτικών κυβερνήσεων και του τύπου, για το μέλλον της ερευνητικής δημοσιογραφίας, καθώς και για τα επόμενα σχέδιά του.

Ευχαριστώ, δεν θα πάρω μπαλίτσα με αίμα – του Θωμά Γιούργα

Στην Βραζιλία του Μουντιάλ πάνω από 12 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν στις φαβέλες σε συνθήκες ακραίας φτώχειας και περιθωριοποίησης. Παρόλα αυτά, η κυβέρνηση της Βραζιλίας θα ξοδέψει περισσότερα από 7 δις δολάρια μόνο για την κατασκευή των γηπέδων, τη στιγμή που ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση σε τρόφιμα, βασική εκπαίδευση, φάρμακα και υπηρεσίες υγείας.

Τ’ αμπάρια του θανάτου: Το δουλεμπόριο σκλάβων από τις Αφρικανικές ακτές

Τέλη Ιούνη του «σωτήριου»[1] έτους 1700. Ο καπετάνιος Thomas Chamberlain διατάζει το πλήρωμα του Henrietta Marie να «ετοιμάσει» τους φυλακισμένους αφρικανούς –άντρες γυναίκες και παιδιά– για αποβίβαση. Τους οδηγούν με την βία στο κατάστρωμα και αφού τους «προσφέρουν» τα αποφάγια τους για γεύμα, τους «καλλωπίζουν» προς τέρψιν των επίδοξων αγοραστών τους. Τα θύματα των δουλεμπόρων πιθανότατα άνηκαν στην φυλή Ίμπο, από την σημερινή ανατολική Νιγηρία. Οι Ίμπο δεν είχαν αρχηγούς και βασιλιάδες∙ μόνον κοινά αποδεκτούς συμβούλους∙ κάθε μέλος της φυλής ήταν σύμφωνα με την παράδοση κύριος του εαυτού του. Στο Πορτ Ρόγιαλ της Τζαμάικα, γυμνοί και αλυσοδεμένοι, οι σκλάβοι ανεβαίνουν στην εξέδρα του πλειστηριασμού. Τα ανθρωπόμορφα τέρατα με την «ιδιότητα» του επίδοξου αγοραστή, πιέζουν την κοιλιά τους, χώνουν τα δάχτυλα στο στόμα τους για να ελέγξουν τα δόντια τους, δοκιμάζουν ακόμη και τον ιδρώτα τους, γιατί, όπως πίστευαν, φανέρωνε την κατάσταση της υγείας τους.

Κανείς εδώ δεν τραγουδά…

Δηλώνουμε τον πλήρη αποτροπιασμό μας για τον κάθε ένα που ψήφισε τους ναζί της Χρυσής Αυγής. Είστε όλοι πλέον γελοίοι μα και επικίνδυνοι Electric Litany.

Η απόφαση του συγκροτήματος Electric Litany να ακυρώσει τις συναυλίες του σε Βόλο και Πειραιά, λόγω των εκλογικών αποτελεσμάτων, χαρακτηρίστηκε από ορισμένους υπερβολική. Πόσο πραγματικά απέχει όμως η Ελλάδα του νεοναζισμού, των βασανιστηρίων και της φίμωσης του Τύπου από ένα πραγματικό καλλιτεχνικό μποϊκοτάζ από το εξωτερικό;

ΜΜΕ, η πολιτική ως θέαμα, και οι προκλήσεις για την αντιπληροφόρηση – κινηματική ενημέρωση

Ο καπιταλισμός, τουλάχιστον στη νεωτερική και σύγχρονη φάση του, είναι οργανωμένος ως θέαμα. Παράγει και εγκαθιστά έναν ορισμένο τρόπο επικοινωνίας και διάδοσης της πληροφορίας, ο οποίος γίνεται αναγκαίο οργανικό στοιχείο της λειτουργίας του και της αναπαραγωγής του. Τα σύγχρονα αστικά πολιτικά συστήματα, για παράδειγμα, δεν θα μπορούσαν να σταθούν ούτε λεπτό χωρίς τον πολύπλευρα υποστηρικτικό ρόλο των ΜΜΕ. Κι αυτό όχι μόνο λόγω της προπαγάνδας-διαστρέβλωσης-απόκρυψης, αλλά και του ακόμη βαθύτερου (και πιο κρυμμένου) ρόλου τους στη νομιμοποίηση και αναπαραγωγή ενός ολόκληρου συστήματος αξιών και τρόπων ζωής, δίχως τα οποία δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει ο καπιταλισμός.

Σοφιστές, οι Διαφωτιστές της Αρχαιότητας

1.Ιστορικό πλαίσιο – Έννοια

Στις ελληνικές πόλεις του 5ου π.χ. αιώνα, την περίοδο δηλαδή από το τέλος των Μηδικών πολέμων (470 π.χ.) έως και το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου (401π.χ), έδρασε μια ομάδα παιδαγωγών, που οι σύγχρονοί τους τους ονόμασαν σοφιστές. Οι σοφιστές ήταν διδάσκαλοι και παιδαγωγοί προερχόμενοι από όλη την Ελλάδα, οι οποίοι ταξίδευαν σε όλες τις πόλεις, αλλά η φήμη τους ήκμασε κυρίως στην Αθήνα που ήταν και το πνευματικό κέντρο της εποχής. Σκοπός της διδασκαλίας τους ήταν να διδάξουν τους νέους και γενικά τους πολίτες της δημοκρατικής Αθήνας την πολιτική τέχνη, την Ρητορική, την φιλοσοφία και την ηθική. Οι κυριότεροι σοφιστές για τους οποίους έχουμε και τις περισσότερες πληροφορίες είναι: ο Πρωταγόρας, ο Αντιφών, ο Θρασύμαχος, ο Κριτίας, ο Λυκόφρων, ο Γοργίας, ο Πρόδικος και ο Ιππίας.

Στρέβλωση και εξαπάτηση: Η παραχάραξη της Ιστορίας των ελεύθερων φυλών

Ο μόνος καλός Ινδιάνος, είναι ο νεκρός Ινδιάνος!
 PhilSheridan, στρατηγός του ιππικού των Η.Π.Α (1831-1888)

Για όσους μελετούν την ιστορία όχι επιδερμικά, αλλά αντιθέτως επιμένουν να διερευνούν τόσο την ακρίβεια των γεγονότων, όσο και την συνάφεια που παρουσιάζεται ανάμεσά σε αυτά ανά τους αιώνες, πάντοτε η αμφιβολία θα γεννάται μέσα τους ισόποσα με την γνώση. Γνωρίζουν, το δίχως άλλο, πως η ρομφαία και η πυρίτιδα δεν είναι αρκετή, για να σβήσουν οι κρατιστές τα ίχνη των ελεύθερων φυλών απ’ το σώμα της Μητέρας Γης∙ οι δολοφόνοι της μνήμης δεν κρατούν όπλα, αλλά δημοσιογραφική ή ακαδημαϊκή πένα.