Στάνχοπ εναντίον Μπάιρον

Θεόδωρος Π. Βρυζάκης: «Η υποδοχή του Λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι». Λάδι, 1861

Ελληνική Επανάσταση. Στα 1823 ο Μπάιρον, ρομαντικός ποιητής του 19ου αιώνα, φτάνει στην Ελλάδα, προπομπός του πρώτου δανείου της Ανεξαρτησίας για τις ανάγκες του αγώνα, στον οποίο ήδη συμβάλλει με 25.000 λίρες από την ιδιωτική του περιουσία. Ο ποιητής καταλήγει στο Μεσολόγγι, όπου δημιουργεί μια προσωπική φρουρά Σουλιωτών και δίνει όλη την προσοχή του στην οχύρωση της πόλης και στην οργάνωση της άμυνάς της με έμφαση στο πυροβολικό.

Πολιτείες - Αρθούρος Ρεμπώ

Είναι οι πολιτείες! Είναι ο λαός που για χάρη του υψώθηκαν τα Απαλλάχεια όρη και οι Λίβανοι του ονείρου! Κρυστάλλινα και ξύλινα σπιτάκια του βουνού αργοκυλούν πάνω σε ράγες και σε αθέατα καρούλια. Παμπάλαιοι κρατήρες με γύρω-γύρω αγάλματα πελώρια και φοινικιές από χαλκό μελωδικά μες στη φωτιά βρυχώνται. Γιορτές του έρωτα ηχούν επάνω στις διώρυγες που κρέμονται πίσω απ’ τα ξύλινα σπιτάκια. Κυνήγι κωδωνοκρουσίας κραυγάζει στα φαράγγια. Συνάφια γιγαντόσωμων τραγουδιστών προστρέχουνε ντυμένα μ’ ενδύματα και λάβαρα που αστράφτουν όπως το φως στις κορυφογραμμές. Επάνω στις εξέδρες ανάμεσα στα βάραθρα Ρολάνδοι την ανδρεία τους διατυμπανίζουν. Στα γεφυράκια της αβύσσου και τις σκεπές των πανδοχείων η φλόγα τ’ ουρανού κατάρτια σημαιοστολίζει.

Ο ΚΥΒΟΣ ΕΡΡΙΦΘΗ ΠΡΟ ΠΟΛΛΟΥ, ΟΙ ΛΕΓΕΩΝΕΣ ΑΠΛΑ ΠΡΟΧΩΡΟΥΝ…

Έχει υποστηριχθεί ότι ορισμένα κράτη διαφέρουν μεταξύ τους, εκτός των άλλων, επειδή οι πολιτικές ελίτ, που διαχειρίζονται τις υποθέσεις τους, κάνουν διαφορετικές επιλογές σχετικά με την «ποσότητα» του παρελθόντος, που σκοπεύουν είτε να διατηρήσουν στο πολιτικό τους σύστημα είτε να χρησιμοποιήσουν ιδεολογικά.

Το ίδιο, φυσικά θεωρείται ότι ισχύει και για τα μεμονωμένα κόμματα.

Μια γνωστή και χιλιοχρησιμοποιημένη εφαρμογή αφορά την προβαλλόμενη αντιπαλότητα «νέου» και «παλιού», μεταρρύθμισης και στασιμότητας, εκσυγχρονισμού και συντήρησης κ.ο.κ.

Χτίζοντας τη Δημοκρατία χωρίς το Κράτος, Της Dilar Dirik

«Όταν πριν λίγα χρόνια πρωτοήρθαν άνθρωποι στο σπίτι μας να ρωτήσουν αν η οικογένεια μας θα συμμετείχε στις κοινότητες, τους πέταξα πέτρες για να μην πλησιάσουν», λέει γελώντας η Bushra, μια νεαρή γυναίκα από το Tirbespiye της Ροζάβα. Είναι μητέρα δύο παιδιών και ανήκει σε μια πολύ συντηρητική θρησκευτική σέχτα. Πριν, δεν της επιτρεπόταν να βγει από το σπίτι της και κάλυπτε όλο της το σώμα εκτός από τα μάτια.

«Τώρα διαμορφώνω ενεργά τη δική μου κοινότητα» λέει με περηφάνια και ένα λαμπρό χαμόγελο. «Έρχονται άνθρωποι σε μένα ζητώντας βοήθεια για να λύσουν κοινωνικά θέματα. Αλλά τότε, αν με ρωτούσες, δεν ήξερα καν τι σήμαινε συμβούλιο ή τι κάνουν οι άνθρωποι στις συνελεύσεις.»

Γοργίου, Ἑλένης Ἐγκώμιον! -Αρχαίο Κείμενο με Μετάφραση

11. (1) Κόσμος πόλει μὲν εὐανδρία, σώματι δὲ κάλλος, ψυχῇ δὲ σοφία, πράγματι δὲ ἀρετή, λόγῳ δὲ ἀλήθεια· τὰ δὲ ἐναντία τούτων ἀκοσμία. ἄνδρα δὲ καὶ γυναῖκα καὶ λόγον καὶ ἔργον καὶ πόλιν καὶ πρᾶγμα χρὴ τὸ μὲν ἄξιον ἐπαίνου ἐπαίνῳ τιμᾶν, τῷ δὲ ἀναξίῳ μῶμον ἐπιθεῖναι· ἴση γὰρ ἁμαρτία καὶ ἀμαθία μέμφεσθαί τε τὰ ἐπαινετὰ καὶ ἐπαινεῖν τὰ μωμητά. (2) τοῦ δ' αὐτοῦ ἀνδρὸς λέξαι τε τὸ δέον ὀρθῶς καὶ ἐλέγξαι τοὺς μεμφομένους Ἑλένην, γυναῖκα περὶ ἧς ὁμόφωνος καὶ ὁμόψυχος γέγονεν ἥ τε τῶν ποιητῶν ἀκουσάντων πίστις ἥ τε τοῦ ὀνόματος φήμη, ὃ τῶν συμφορῶν μνήμη γέγονεν. ἐγὼ δὲ βούλομαι λογισμόν τινα τῷ λόγῳ δοὺς τὴν μὲν κακῶς ἀκούουσαν παῦσαι τῆς αἰτίας, τοὺς δὲ μεμφομένους ψευδομένους ἐπιδεῖξαι καὶ δείξας τἀληθὲς [ἢ] παῦσαι τῆς ἀμαθίας.

(1) Ευκοσμία είναι για την πόλη οι γεροί άντρες, για το σώμα η ομορφιά, για την ψυχή η σοφία, για την πράξη η αρετή, για το λόγο η αλήθεια· τα αντίθετά τους ακοσμία. Τον άντρα και τη γυναίκα, το λόγο και την πράξη, την πόλη και το πράγμα που αξίζουν τον έπαινο πρέπει με επαίνους να τα τιμάμε, ενώ τα ανάξια να τα κατακρίνουμε· γιατί είναι εξ ίσου σφάλμα όσο και αμάθεια να κατακρίνει κανείς τα αξιέπαινα και να επαινεί τα αξιοκατάκριτα. (2) Ο ίδιος άνθρωπος λοιπόν είναι που πρέπει και να πει σωστά αυτό που πρέπει, και να αντικρούσει όσους κατακρίνουν την Ελένη, μιά γυναίκα για την οποία έχει υπάρξει ομόφωνη και ομόψυχη και η γνώμη όσων έχουν ακούσει τους ποιητές, αλλά και η φήμη του ονόματός της, το οποίο έχει καταστεί υπόμνηση συμφορών.1 Εγώ όμως θέλω, προσδίδοντας κάποια λογική στον λόγο μου, από τη μιά μεριά αυτήν να την απαλλάξω από το να δέχεται κατηγορίες άδικες, και από την άλλη να καταδείξω ότι αυτοί που την κατακρίνουν λένε ψέματα· και δείχνοντας την αλήθεια να σταματήσω την αμάθεια.2

Και ηδονιστές και αντίχριστοι

Στις 9 Απριλίου του 1950, 10.000 πιστοί είχαν συγκεντρωθεί στην Παναγία των Παρισίων για τη λειτουργία του Πάσχα. Ώρα 11.10 το πρωί, ένας καλόγερος ανεβαίνει στον άμβωνα και κηρύττει:

Απολείπειν ο θεός Aντώνιον-Κ.Π. Καβάφης

Σαν έξαφνα, ώρα μεσάνυχτ’, ακουσθεί

αόρατος θίασος να περνά

με μουσικές εξαίσιες, με φωνές—

την τύχη σου που ενδίδει πια, τα έργα σου

που απέτυχαν, τα σχέδια της ζωής σου

που βγήκαν όλα πλάνες, μη ανωφέλετα θρηνήσεις.

Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος,

αποχαιρέτα την, την Aλεξάνδρεια που φεύγει.

Προ πάντων να μη γελασθείς, μην πεις πως ήταν

ένα όνειρο, πως απατήθηκεν η ακοή σου·

μάταιες ελπίδες τέτοιες μην καταδεχθείς.

Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος,

σαν που ταιριάζει σε που αξιώθηκες μια τέτοια πόλι,

πλησίασε σταθερά προς το παράθυρο,

κι άκουσε με συγκίνησιν, αλλ’ όχι

με των δειλών τα παρακάλια και παράπονα,

ως τελευταία απόλαυσι τους ήχους,

τα εξαίσια όργανα του μυστικού θιάσου,

κι αποχαιρέτα την, την Aλεξάνδρεια που χάνεις. 

Με αφορμή μια ακόμη μαύρη επέτειο (επιδρομή κατά της Γιουγκοσλαβίας)

Ακούμε διαρκώς από οθόνης και τύπου ότι η συμφωνία της Βεστφαλίας κατέρρευσε, κατέρρευσε τώρα, πριν, μετά. Τί είναι αυτή η συμφωνία και είναι άραγε τόσο σημαντικό θέμα;

Το Νοέμβρη του 1998 (λίγους μήνες πριν από την επιδρομή κατά της Γιουγκοσλαβίας) ο ΓΓ του ΝΑΤΟ Χαβιέ Σολάνα, πρώην αριστεριστής πολιτικός, στην ιστορική ομιλία του στο συμπόσιο για τα 350 χρόνια από την υπογραφή Συνθήκης της Βεστφαλίας (αλλοιώς βεστφαλιανού συστήματος), όρισε και επισήμως τους νέους κανόνες του διεθνούς παιγνίου τερματίζοντας το προηγούμενο διεθνές στάτους κβο.

Για την εξουσία του Απρίλη

Κλωντ Μονέ, Κήπος

Δεν χωράνε δισταγμοί απέναντι στο άγριο κάλεσμα χαράς που απευθύνει ο Απρίλης στο βασανιστικά ανατατικό ξελόγιασμά του, στο πολύχρωμον της φύσης και στα μεθυστικά αρώματά της. Μπορεί να ασθενεί το σώμα αλλά ο πυρετός του είναι ρήγμα στις κοινωνικές συμβάσεις και στις αδολεσχίες των πολιτικών: Τι δροσερή κάψα· ανοιξιάτικη, όλη χλευασμό για τη σύνεση της λογικής, για τον ρεαλισμό της ανάγκης (της παραίτησης).

Ιδού ο χορός ζώων, φυτών, δέντρων και υδάτων, νοϊκών και ψυχικών κυττάρων. Και να η παραφορά αδιόρατων ερωτικών νευμάτων στην αμοιβαιότητα, η παρέκκλιση του μέτρου, η λήθη της απογοήτευσης, το γκρέμισμα των οχυρών της λογικής.

Από το λιμάνι της αγωνίας στο λιμάνι της αηδίας

Στις 8 Απριλίου υπεγράφη με κάθε επισημότητα, στο μέγαρο του Προτεκτοράτου, η οριστική παραχώρηση του Λιμένος Πειραιώς στην κρατικών κινέζικων συμφερόντων Cosco Pasific από την αριστεροδεξιά κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑνελ. Αυτό που δεν μπόρεσε ή δεν πρόλαβε ο Αντώνης Σαμαράς, το πέτυχε η αριστερή κυβέρνηση.

Είναι καταπληκτικό: Άνθρωποι που σταδιοδρόμησαν ακριβώς πάνω στο «δημόσιο χαρακτήρα» του λιμανιού, έγιναν βουλευτές και δημοτικοί σύμβουλοι, θρονιάστηκαν σε καθηγητικές έδρες, απέκτησαν φήμη και πελατεία, την επομένη να πωλούν –και μάλιστα φθηνότερα– αυτό που τους έκανε διάσημους, επειδή αρνούνταν την πώλησή του.

Fata Morgana - Νίκος Καββαδίας

Στὴ Θεανὼ Σουνᾶ

Θὰ μεταλάβω μὲ νερὸ θαλασσινὸ

στάλα τὴ στάλα συναγμένο ἀπ᾿ τὸ κορμί σου

σὲ τάσι ἀρχαῖο, μπακιρένιο ἀλγερινό,

ποὺ κοινωνοῦσαν πειρατὲς πρὶν πολεμήσουν.

Στρείδι ὠκεάνιο ἀρραβωνίζεται τὸ φῶς.

Γεύση ἀπὸ φλούδι τοῦ ροδιοῦ, στυφὸ κυδώνι

κι ὁ ἄρρητος τόνος, πιὸ πικρὸς καὶ πιὸ στυφός,

ποὺ ἐναποθέτανε στὰ βάζα οἱ Καρχηδόνιοι.

Πανὶ δερμάτινο ἀλειμμένο μὲ κερί,

ὀσμὴ ἀπὸ κέδρο, ἀπὸ λιβάνι, ἀπὸ βερνίκι,

ὅπως μυρίζει ἀμπάρι σὲ παλιὸ σκαρὶ

χτισμένο τότε στὸν Εὐφράτη στὴ Φοινίκη.

Με τήν έμμονον ιδέαν ενός απολεσθέντος παραδείσου - Α.Εμπειρίκου

Ο ουρανός εξηκολούθει να είναι καθαρός και οι αναρίθμητοι αστέρες εσπίθιζαν εις τήν αδιατάρακτον γαλήνην τής νυκτός. Ο «Μέγας Ανατολικός» γλιστρούσε εις τά σκοτεινά νερά ως υπερκόσμιον φάντασμα και προχωρούσε εις τό αυροφίλητον έρεβος, ουχί ως μονάς, αλλά ως ολόκληρη αρμάδα, νύκτωρ εξορμήσασα, με όλα τά φώτα της αναμμένα, ως στόλος πανηγυρικός και ατρόμητος, πλέων, εν πυκνώ σχηματισμώ, προς κατάκτησιν ενός νέου κόσμου. Ο Ανδρέας Σπερχής μόλις τώρα κατήρχετο από τήν γέφυραν. Επωφελούμενος τής ερημιάς, ήθελε να βηματίση μόνος του εις εν εκ τών καταστρωμάτων τής πρώτης θέσεως. Η ευκαιρία ήτο πράγματι λαμπρά. Ουδείς ευρίσκετο εκεί τήν ώραν εκείνην, και ο δροσερός αήρ ήτο κατάλληλον αντίδοτον προς μετριασμόν τής φωτιάς που κατέκαιε τήν ψυχήν του.

Ημερολόγιο δυστοπίας #2: Σάρα Κέιν, Blasted

Η πόλη είναι δική μας πια.

Ο Ιαν, ένας μεσήλικας δημοσιογράφος, φέρνει την οικογενειακή φίλη του Κέιτ, μια ψυχικά διαταραγμένη κοπέλα ταπεινής ταξικής καταγωγής, σε ένα πολυτελές δωμάτιο ακριβού ξενοδοχείου του Λιντς.

Εκεί θα την τραμπουκίσει, θα την κακομεταχειριστεί, θα προσπαθήσει να την πείσει να κάνουν έρωτα. Ταυτόχρονα θα ξεδιπλώσει μπροστά της όλο του τον μισογυνισμό, τον ρατσισμό, την ομοφοβία.

Ο χρόνος περνά στο δωμάτιο ανάμεσα σε απειλές, προσβολές και μια απροσδόκητη υφέρπουσα τρυφερότητα.

Ξαφνικά εισβάλλει στο δωμάτιο ο στρατιώτης. Η Κέιτ θα εξαφανιστεί και ο στρατιώτης θα επιτεθεί στον Ιαν. Μια εκτυφλωτική λάμψη και μια τρομακτική έκρηξη.

Ημερολόγιο δυστοπίας #1:Κόρμακ ΜακΚάρθι, Ο δρόμος

«Νύχτες πιο σκοτεινές κι απ' το σκοτάδι και μέρες πιο γκρίζα η καθεμιά απ’ την προηγούμενή της. Σαν την αρχή ενός παγερού γλαυκώματος που 'σβηνε τον κόσμο λίγο λίγο. Τώρα το χέρι του υψωνόταν κι έπεφτε απαλά με κάθε πολύτιμη ανάσα».

Σε έναν κόσμο που σβήνει, ένας πατέρας και ο γιος του προσπαθούν να επιβιώσουν. Διασχίζουν τον δρόμο μέσα σε μια ατελείωτη ερήμωση. Τα ζώα, η βλάστηση έχουν σχεδόν χαθεί. Το ίδιο και οι άνθρωποι.

Ημερολόγια δυστοπίας: Εισαγωγή

Κάθε εποχή έχει την τάση να περιγράφει το εαυτό της ως μεταιχμιακή εποχή, ως στιγμή απόλυτης σημασίας, όπου το παρελθόν και το μέλλον συναντιούνται διαμορφώνοντας όσα θα γίνουν, επεξηγώντας όλα όσα έχουνε γίνει.

Ισως να είναι και αυτός ένας τρόπος ώστε το παρόν να αποδείξει τη σημασία του, το ειδικό του βάρος, τη μοναδικότητα που έχει αυτό το τώρα που δεν έφτασε ακόμη και μόλις έφυγε.

Κάθε εποχή βιώνεται ως γέφυρα, ως μια σημαντική διαδρομή προς το νέο. Εκτός στασιμότητας και εντός κινήσεως, οργανωμένη με τους κώδικες του ξεχωριστού, τη φύση του ανεπανάληπτου.