Ο Στράσσερ, ο Γκέμπελς και ο… «υπαρκτός εθνικοσοσιαλισμός»

“Σε τελική ανάλυση, θα ήταν καλύτερα για εμάς να τελειοποιήσουμε την πρόταση μας με βάση τον μπολσεβικισμό, παρά να υποφέρουμε την δουλεία του καπιταλισμού”.
Γιόζεφ Γκέμπελς

Είναι ευρέως γνωστό ότι ο φαρμακοποιός στο επάγγελμα Γκρέγκορ Στράσσερ ανέλαβε κατ’ ουσίαν την αρχηγεία του Εργατικού Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος (NSADAP) της Γερμανίας, άμα την καταδίκη και ολιγόμηνη φυλάκιση του Αδόλφου Χίτλερ το 1924. Προσέλαβε μάλιστα και έναν φιλόδοξο και ιδιαίτερα δραστήριο για τα είκοσι του χρόνια νέο, τον παντελώς άγνωστο έως τότε Γιόζεφ Γκέμπελς, ο οποίος επιτέλεσε αμισθί και χρέη συμβούλου.


Ο Στράσσερ ήθελε να συγκροτηθεί το μάλλον ανυπόληπτο έως τότε ναζιστικό κόμμα, με άξονα μια ρητορική που θα είλκε ιδίως τους εργάτες. Είχε, λοιπόν, κατά νου να παρουσιάσει ένα πολιτικό πρόγραμμα ιδιαίτερα θελκτικό για το λεγόμενο προλεταριάτο. Σε αυτό ο Γκαίμπελς δεν είχε φυσικά αντίρρηση. Απεναντίας μάλιστα, τον προέτρεψε στο προχώρημα μιας τέτοιας πρακτικής, ως σημαίνον εργαλείο για την περαιτέρω διείσδυση των ναζιστικών ιδεών στα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα. Έτσι και αλλιώς, οι διαφωνίες των δυο ανδρών στον δεδομένο χρόνο υπήρξαν από μηδαμινές έως ανύπαρκτες.

Η κατάληξη βέβαια του Στράσσερ είναι γνωστή∙ συνελήφθη τη Νύχτα των Μεγάλων Μαχαιριών και φυλακίστηκε. Εκτελέστηκε δε απ’ την Γκεστάπο του Βερολίνου στις 30 Ιουνίου του 1934 ύστερα από προσωπική διαταγή του Χίτλερ, καθώς ο «Βοημός δεκανέας» –όπως αρεσκόταν να τον αποκαλεί υποτιμητικά ο Χίντεμπουργκ– είχε βεβαίως άλλα κατά νου. Γνώριζε πως δίχως την συνεπικουρία του μεγάλου κεφαλαίου, θα έβλεπε τις αίθουσες τις καγκελαρίας μόνον με το κυάλι. Όσο για τις «μάζες», γι’ αυτές «προφήτεψε» πως άγονται και φέρονται ευκόλως, όταν οι εξουσιαστές ελέγχουν τόσο τα θεάματα, όσο και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Κατά τ’ άλλα το μόνο που του ζητούσαν ήταν κάτι λίγο περισσότερο απ’ ένα ξεροκόμματο στα γρανάζια των γερμανικών βιομηχανιών. Έτσι θα ήταν όλοι ευχαριστημένοι∙ κεφάλαιο και εργάτες. Δυστυχώς, ο μακελάρης δεν είχε άδικο. Όποιος ενδιαφέρεται μόνον για ύλη και θεάματα, δίχως να καλύπτει ουσιώδεις πνευματικές ανάγκες θα λογαριάζεται πάντα ως «μάζα» απ’ τους εξουσιαστές. Οι συμφωνίες του με τους βιομηχανικούς κολοσσούς, τα τραστ του άνθρακα και χάλυβα, τους μεγαλοεκδότες, καθώς και το έντονο φλερτ του με όλες τις γερμανικές τράπεζες, αλλά και μ’ ασφαλιστικές εταιρείες όμως η Alliance, δεν άφηναν περιθώριο για «προλεταριακές πρωτοπορίες» και «εργαλειακή χρήση του μπολσεβικισμού» που οραματιζόταν ο Στράσσερ. Και ενώ ο τέως αρχηγός των S.A εκτελέστηκε από «δικούς και φίλους» –μια πρακτική που επίσης μοιράζονται οι ναζί με τους κομμουνιστές–, ο πάλαι ποτέ γραμματέας και συμβουλάτοράς του συνέχισε απρόσκοπτα την άνοδο του στην ιεραρχία του κόμματος. Ποιος θα αμφισβητούσε άλλωστε την πολιτική ιδιοφυΐα του Γκαίμπελς; Δεξιοί και αριστεροί πολιτικοί, αντί να τον μέμφονται, θα ήταν πιο έντιμο να του ανάβουν κανένα καντήλι. «Δανείστηκαν» πολλά, τόσο απ’ τις απόψεις του, όσο και απ’ τις πρακτικές του.

Αυτό που είχε κατά νου ο Στράσσερ και ο Γκαίμπελς ήταν ένας εθνικοσοσιαλισμός «από τα κάτω» (για να δανειστούμε και εμείς την γνωστή κινηματική φράση της αριστεράς που «καθαγιάζει» τα πάντα και παντού). Ωστόσο, τέτοιας μορφής εθνικοσοσιαλισμός ουδέποτε εφαρμόστηκε. Δεν έχουμε φυσικά την παραμικρή αυταπάτη πως και τούτος, ως ένα ακόμη πρόσωπο της εξουσίας και της πολιτικής, θα εξευτέλιζε και θα καταπίεζε ανθρώπους και φύση. Διερωτόμαστε όμως∙ είναι μήπως αποκλειστικό προνόμιο μόνον των κομμουνιστών να ομιλούν για «υπαρκτό σοσιαλισμό», εγγράφοντας έτσι όλα τα αίσχη που έχουν πράξει οι ομοϊδεάτες τους στα μελανά κατάστιχα «κακών» ή «πλανεμένων» ηγετών; Αν το παραπάνω σχήμα ευσταθεί, γιατί να μην είναι εξ ίσου θεμιτό να το επικαλούνται και οι ναζί; Να ομιλούν δηλαδή και αυτοί για «υπαρκτό ναζισμό», ο οποίος φέρει αποκλειστικά την ευθύνη για τις αμέτρητες θηριωδίες;

Φυσικά, τόσο η ερυθρά πολιτική συμμορία, όσο και η μελανή, αμφότερες «υπαρκτές» και «ιδεατές», απέχουν τόσο απ’ την ελευθερία, όσο τα νυχτερινά του Liszt απ’ τα λαϊκοπόπ σκυλάδικα. Έτσι και αλλιώς, η Αναρχία βρίσκεται μακριά τόσο απ’ τις συμμορίες, όσο και απ’ την πολιτική, αν και δεν θα ήταν ψέμα να πούμε πως σε μεγάλο βαθμό οι δύο αυτές κοινωνικές πληγές συμπλέκονται ή και ταυτίζονται.

σύντροφοι για την Αναρχική απελευθερωτική δράση

Σχετικά βιβλία:
WilliamL. ShirerΗ άνοδος και η πτώση του Γ΄ Ράιχ