Δεν υπάρχουν, βεβαίως, απτές αποδείξεις για το πότε ιδρύθηκε η Συνομοσπονδία των Ιροκουά. Μολονότι οι περισσότεροι αρχαιολόγοι και ανθρωπολόγοι τοποθετούν την απαρχή της μεταξύ 1450 και 1600 Ν.χ. (νέα χρονολογία), ωστόσο δεν λείπουν και απόψεις που επιχειρηματολογούν πως το ξεκίνημά της συνέβη πολύ νωρίτερα. Μια πρόσφατη μάλιστα μελέτη υποστηρίζει πως η Συνομοσπονδία ιδρύθηκε μετά την ηλιακή έκλειψη, στις 31 Αυγούστου 1142∙ ένα περιστατικό που σχετίζεται με την προφορική παράδοση των ανθρώπων της Ινδιάνικης αυτής Ένωσης. Τη θεωρούμε αναντίρρητα πιο αξιόπιστη από οποιανδήποτε επιστημονική άποψη επί του θέματος.
Σύμφωνα με το όραμα του αρχηγού των Μοϊκανών, Χιαουάθα, ο θρυλικός Ντεκανιουιντά είπε στους Ιροκουά: Δενόμαστε μαζί, κρατώντας ο ένας το χέρι του άλλου τόσο σφιχτά και σχηματίζοντας έναν κύκλο τόσο ισχυρό, που, αν ένα δέντρο έπεφτε πάνω του, δεν θα μπορούσε να τον κλονίσει ή να τον σπάσει, έτσι ώστε οι άνθρωποί μας και τα εγγόνια τους να παραμένουν στον κύκλο με ασφάλεια, ειρήνη και ευτυχία.
Η γη στα χωριά των Ιροκουά ανήκε σε όλους και καλλιεργούνταν από όλους. Κυνηγούσαν, επίσης, όλοι μαζί και η λεία μοιραζόταν στα μέλη της κοινότητας. Τα σπίτια θεωρούνταν κοινόκτητα και σε αυτά διαβιούσαν αρμονικά πολλές οικογένειες. Η έννοια της ιδιόκτητης γης και των ιδιόκτητων σπιτιών ήταν άγνωστη στους Ιροκουά. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η γραπτή μαρτυρία ενός γάλλου Ιησουίτη ιερέα, που ήρθε σε άμεση επαφή μαζί τους το 1650: Δεν χρειάζονται πτωχοκομεία, γιατί δεν είναι ούτε επαίτες ούτε άποροι… Η καλοσύνη, η ανθρωπιά και η ευγένειά τους, όχι μόνο τους κάνει γενναιόδωρους με τα υπάρχοντά τους, αλλά τους ωθεί να κατέχουν ελάχιστα πράγματα που να μην τα θεωρούν κοινόχρηστα.
Η θέση των γυναικών ήταν σημαντική και αξιοσέβαστη στην κοινότητα των Ιροκουά. Θα μπορούσαμε να πούμε πως η οικογένεια συνεχιζόταν μέσω των θηλυκών μελών. Πιο συγκεκριμένα, οι σύζυγοι των γυναικών προσχωρούσαν σ’ αυτήν, ενώ οι γιοι που παντρεύονταν προσχωρούσαν αντίστοιχα στις οικογένειες των γυναικών τους. Η κάθε ευρύτερη οικογένεια ζούσε σε ένα οίκημα, που το ονομάτιζαν «μακρύ σπίτι». Όταν μια γυναίκα ήθελε διαζύγιο, απλώς απόθετε τα πράγματα του άντρα της έξω από την πόρτα. Ούτε νόμοι ούτε δικαστήρια, δικαστές και δικηγόροι∙ απλά πράγματα.
Οι οικογένειες σχημάτιζαν ένα σόι και δώδεκα ή περισσότερα σόγια αποτελούσαν ένα χωριό. Ο λόγος των πρεσβύτερων γυναικών είχε ιδιαίτερη σημασία, όσον αφορά τους άντρες που θα εκπροσωπούσαν το κάθε σόι στα συμβούλια του χωριού και της φυλής. Επίσης, επέλεγαν τους σαράντα εννέα αρχηγούς, που αποτελούσαν το συμβούλιο για τη Συνομοσπονδία των Πέντε Εθνών των Ιροκουά.
Οι γυναίκες παρευρίσκονταν στα συμβούλια του σογιού, στέκονταν πίσω απ’ τον κύκλο των ανδρών, οι οποίοι κουβέντιαζαν[2] και συναποφάσιζαν. Αν κάποιος άνδρας παρέκκλινε από όσα είχε πρωτύτερα συμφωνήσει μαζί τους, τότε τον καθαιρούσαν.
Η φροντίδα της σοδειάς, αλλά και το γενικό πρόσταγμα στις υποθέσεις του χωριού, ήταν ζητήματα των γυναικών. Οι άνδρες απ’ τη μεριά τους ήταν επιφορτισμένοι με το να κυνηγούν και να ψαρεύουν συνεχώς. Και αφού οι γυναίκες τούς παρείχαν την τροφή και τα μοκασίνια για τις πολεμικές εκστρατείες, η γνώμη τους για στρατιωτικά θέματα ήταν τουλάχιστον ίση –αν όχι υπέρτερη– των ανδρών. Ο Γκάρι Μπ. Νας, στη μελέτη του για την πρώιμη Αμερική με τίτλο Κόκκινοι, Λευκοί και Μαύροι (Red, White and Black), αναφέρει: Έτσι, η δύναμη μοιραζόταν ανάμεσα στα δύο φύλα και η ευρωπαϊκή ιδέα περί ανδρικής κυριαρχίας και γυναικείας υποταγής σε όλους τους τομείς απουσίαζε καταφανώς από την κοινωνία των Ιροκουά.
Τα παιδιά στις κοινότητες των Ιροκουά μάθαιναν να είναι ανεξάρτητα και να μην υποτάσσονται σε καμιά δεσποτική εξουσία. Δίχως σχολεία και αυταρχισμό, διδάσκονταν την ισότητα και την κοινότητα των αγαθών. Οι Ιροκουά δεν επέβαλλαν ποτέ σκληρές τιμωρίες στα παιδιά∙ θεωρούσαν πως το ελεύθερο πνεύμα των ανθρώπων οφείλει να εξελίσσεται ανεμπόδιστα. Επίσης, δεν επέμεναν στον πρόωρο απογαλακτισμό τους ή στην πρόωρη εκμάθηση των απαραίτητων γνώσεων επιβίωσης, αλλά σταδιακά επέτρεπαν στο παιδί να μαθαίνει να φροντίζει τον εαυτό του.
Όλα αυτά φυσικά δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με τον ευρωπαϊκό πολιτισμό, που έφεραν οι πρώτοι άποικοι μαζί τους∙ πώς θα μπορούσαν άλλωστε; Όσα είχε επιβάλει η εξουσία των ευρωπαίων ηγεμόνων στους υπηκόους της έμοιαζαν στα μάτια των ελεύθερων φυλών τόσο εξωφρενικά, όσο και τα σιδερένια όπλα που κρατούσαν. Μια κοινωνία, λοιπόν, πλουσίων και φτωχών, ελεγχόμενη από ιερείς, κυβερνήτες και αρσενικούς επικεφαλής των οικογενειών έμοιαζε με μαραμένο κάκτο, συγκρινόμενη με το εξωτικό λουλούδι των Ινδιάνικων κοινοτήτων. Και το πολιτισμένο χέρι, από φθόνο και διαστροφή, κατακρεούργησε ψυχή τε και σώματι τους ελεύθερους ανθρώπους.
Ας παραθέσουμε, κλείνοντας, λίγα ακόμη λόγια του Γκάρι Νας για την κουλτούρα των Ιροκουά: Πριν απ’ τον ερχομό των ευρωπαίων δεν υπήρχαν νόμοι και διατάξεις στα βορειοανατολικά δασοτόπια∙ ούτε σερίφηδες και αστυνόμοι, ούτε δικαστές και ένορκοι, δικαστήρια ή φυλακές –μηχανισμοί εξουσίας των δυτικών κοινωνιών. Εν τούτοις, τα όρια της αποδεκτής συμπεριφοράς ήταν ρητώς καθορισμένα. Ενώ οι Ιροκουά υπερηφανεύονταν για την αυτονομία του ατόμου, είχαν μια αυστηρή αίσθηση του σωστού και του λάθους. Όποιος έκλεβε το φαγητό κάποιου άλλου ή συμπεριφερόταν άνανδρα στον πόλεμο «ατιμαζόταν» από τους συντρόφους του και εξοστρακιζόταν από την κοινότητά τους, μέχρι να εξιλεωθεί για τις πράξεις του και να αποδείξει με ικανοποιητικό για τους υπόλοιπους τρόπο ότι έχει εξαγνισθεί ηθικώς.
σύντροφοι για την Αναρχική απελευθερωτική δράση
Σχετικά βιβλία:
Howard Zinn, Η ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών
Lewis Spence, Ινδιάνοι-φυλές, έθιμα και ιστορία
[1] Στην κοινή γλώσσα της Συνομοσπονδίας Ιροκουά, Goanoσημαίνει μεγάλο και ganochsajehσημαίνει στέγη, ενώ Eroniσημαίνει άνθρωποι. Επομένως, όλο μαζί, το όνομά τους σημαίνει οι άνθρωποι της μεγάλης στέγης ή οι άνθρωποι που ζουν κάτω από τη μεγάλη στέγη.
[2] Λέγεται ότι τα συμβούλια των Ιροκουά κρατούσαν για μέρες, ακόμη και εβδομάδες∙ όταν κάποιος έπαιρνε τον λόγο, μιλούσε ανεμπόδιστα, δίχως να τον διακόψει κανείς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου